DÜNYANIN EN SEÇKİN DİLBİLİMCİLERİ “TEHDİT ALTINDAKİ DİLLERİ” ARDAHAN’DA TARTIŞTI
Kafkasya Üniversiteler Birliği’nin (KÜNİB), Kafkasya Bölgesi başta olmak üzere, hemen hemen dünyanın birçok kültürünün geleceğini yakından etkileyecek nitelikteki “I. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı’nda dilbilimciler tarafından önemli bildiriler sunuldu. 13 Ekim 2014 – 16 Ekim 2014 tarihleri arasında Ardahan Üniversitesi’nde yapılan konferans çerçevesindeki oturumlarda, dünyadaki yaşayan dillerle ilgili sorun alanları, çözüm önerileri, çeşitli projeler ve yapılan diğer çalışmalar masaya yatırıldı. Paul Michael Taylor, Greg Anderson, David Harrison, Mark Turin, Mehmet Ölmez, Nur Yalman, George van Driem, Gabriela Perez Baez, Elisabetta Ragagnin, Lucy Thomason, Lindsay J. Whaley, Johnny Cheung, Tariel Skharulidze, Eser Erguvanlı Taylan gibi isimler tarafından tehdit altındaki diller için somut öneriler gündeme getirildi. Ayrıca programda, önümüzdeki süreçte KÜNİB ve paydaş kurumlar tarafından, tüm dünyayı kapsayacak nitelikte ‘bir dil araştırma merkezi’nin kurulması gerekliliği gündeme getirildi.
Dil Araştırma Merkezinin Temeli Atılıyor
Oturumlarda toplantının teması ve amacıyla ilgili kısa bir konuşma yapan KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, tehlike altındaki dillerle ilgili Ardahan’daki tarihi toplantının gelecekte somut adımlara dönüşmesi gerektiğini, “Böyle bir yolda yürümeli ve bunun onurunu devam ettirmeliyiz. Bu bakımdan somut adımlar atmalıyız. Ayrıca Prof. Dr. Nur Yalman hocamızın onursal başkanlığını üsteleneceği dil araştırma merkezini kurmalıyız. Tabi bunun öncesinde bir kongre düzenlememiz gerekiyor.” sözleriyle ifade etti. Öte yandan Prof. Dr. Korkmaz, dil merkezi projesiyle ilgili çalışmalarda TDK ve Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu gibi kurumlardan destek alınması gerektiğini kaydetti.
Oturumlarda Birbirinden Zengin Bildiriler Sunuldu
Konferans kapsamında yapılan yedi oturumda dünyanın en seçkin dilbilimcileri tarafından dillerin dokümantasyon metotları, arşivleme, çevrimiçi yayıncılık, dijital sözlük çalışmaları, yaşayan tehlike altındaki dillerin çeşitliliği-riskleri-şiir tekniği-yazım dili, biyoçeşitlilik-dil çeşitliliği ilişkisi, dil tipografisi, Ossetic ve Türk Komşuları Karaçay ve Balkar dilleri, Kafkasya bölgesindeki çeşitli dil politikaları-alfabeleri ve Anadolu’daki dil iletişimi sistemleri konularıyla ilgili değerli bildiriler sunuldu. Öte yandan organizasyonu takip eden TRT başta olmak üzere birçok basın yayın kuruluşu tarafından, konferansa teşrif eden dilbilimcilerle çeşitli röportajlar gerçekleştirildi.
TEHLİKE ALTINDAKİ DİLLER İÇİN ARDAHAN’DA TARİHİ BULUŞMA
Başkanlığı ve Sekretaryası Ardahan Üniversitesi öncülüğünde yürütülen Kafkasya Üniversiteler Birliği’nin (KÜNİB) insanlık tarihi ve geleceği açısından çok önemli adımlarından birini teşkil eden “1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı” 14 Ekim Ekim 2014 Salı günü Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Konferans Salonu’nda başladı. Ardahan Üniversitesi 2014 - 2015 Akademik Yılı Açılış töreninin de gerçekleştirildiği konferansa Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa İsen, Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaçalin, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Derya Örs, Ardahan Valisi Ahmet Deniz, Ardahan Belediye Başkan Vekili Akın Günal, KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, Nahcivan Devlet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Saleh Maharremov, Kızgızistan – Türkiye Manas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sabahattin Balcı, yurt içi ve yurt dışından birçok üniversitenin rektörü ile dünyanın en seçkin 40’tan fazla dil bilimcisi, Milliyet Gazetesi Yazarı Abbas Güçlü, çok sayıda ARÜ’lü akademisyen ve basın mensubu katıldı.
Konferans ve Ardahan Üniversitesi akademik yılı açılış töreni nedeniyle programda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Doç. Dr. Ayşenur İslam, Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya, Ardahan Milletvekili Prof. Dr. Orhan Atalay başta olmak üzere bölge milletvekilleri ve rektörlerinin kutlama mesajları okundu.
13 Ekim 2014 tarihinde Yenisey Konukevi’ndeki ön çalıştayın ardından, 14 Ekim 2014 Salı günü başlayan konferansta ilk olarak Ardahan Üniversitesi Logosunun İmgesel Açılımı Tanıtım Filmi gösterildi. Ardından Yüksek Mimar Levent Aksüt tarafından katılımcılara müzik dinletisi sunuldu. Kemanıyla birbirinden güzel eserleri paylaşan Aksüt’e KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz tarafından şükran plaketi takdim edildi.
Protokol üyelerinin ve katılımcıların açış konuşmaları yaptığı program arasında Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa İsen ve KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz TRT ve Anadolu Ajansı başta olmak üzere çeşitli yayın kuruluşu temsilcisinin sorularını da yanıtladı. Prof. Dr. İsen ve KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz, KÜNİB’in gelecek projeksiyonları çerçevesinde tüm dünyanın dikkatini çekecek nitelikteki “1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı” ve bölgesel-küresel çaptaki diğer projeleriyle ilgili önemli görüşlerini paylaştı. Ayrıca birçok basın yayın kuruluşu, Organizasyon Düzenleme Kurulu Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Gürkan Doğan ve konferansa katılan dilbilimcilerle de çeşitli röportajlar gerçekleştirdi. Tüm bunların ardından program çerçevesinde, kaybolan dillerle ilgili bilimsel oturumlar düzenlendi. Dünyanın en seçkin dil bilimcilerinin bildirilerini sunduğu konferans 16 Ekim 2014 tarihine kadar sürecek.
CUMHURBAŞKANLIĞI BAŞDANIŞMANI PROF. DR. İSEN: “ARDAHAN’DAKİ TOPLANTI TARİHE DÜŞÜLEN BİR NOTTUR”
Kafkasya Üniversiteler Birliği’nin (KÜNİB) Harvard Üniversitesi, Türk Dil Kurumu, çeşitli kurum-kuruluşlar ve üye üniversitelerle birlikte Ardahan’da düzenlediği tarihi toplantıyı onurlandıran Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa İsen, “Tehlike altındaki dillerle ilgili bu çalışma bize insan unsurunun çok önemli olduğunu gösteriyor. Tarihe düşülen bir not olarak bu organizasyon gerçekleştiriliyor” diye konuştu.
Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaçalin, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Derya Örs, KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, yurt içi ve yurt dışından birçok üniversitenin rektörü ile dünyanın en seçkin 40’tan fazla dil bilimcisi, akademisyen ve basın mensubunun katıldığı “I. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı’nda Prof. Dr. İsen önemli mesajlar verdi.
Prof. Dr. İsen: “Organizasyon Tarihe Düşülen Bir Nottur…”
14 Ekim 2014 Salı günü, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Konferans Salonu’nda yapılan konferansta Prof. Dr. İsen, “Bu çalışma bize insan unsurunun çok önemli olduğunu gösteriyor. Tarihe düşülen bir not olarak bu organizasyon gerçekleştiriliyor.” diyerek, KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Ramazan Korkmaz ve tüm ilgili destekçiler ve katılımcılara teşekkür ettiğini bildirdi.
Prof. Dr. İsen’den “Eylem Planı” Önerisi
Prof. Dr. İsen dillerle ilgili bundan sonra yapılacak çalışmaların bir eylem planına dönüşmesi gerektiğini kaydetti. Ayrıca Prof. Dr. İsen İngilizce’nin ve onun çevresindeki birkaç hâkim dilin adeta hegemonyasına giren bir dünyada olduğumuzu belirterek, “Gelecek yıllarda bunun artarak devam edeceğine tanık olacağız. Ne kadar iyi öğrenilirse öğrenilsin ikinci öğrenilen dil, derinlik bakımından hiçbir zaman anadilin yerini tutmaz” dedi. Prof. Dr. İsen, bağlamda dünyada Türkçe’nin de arasında yer aldığı büyük dillerin küreselleşmesi için çeşitli çalışmaların yapılması ve sanat, kültür ve bilim gibi alanlarda yaygınlaştırılması gerektiğini ifade etti.
“Ardahan Üniversitesi’nde Muhteşem Bir Kampüs Yükseliyor.”
Prof. Dr. İsen, organizasyonun ev sahipliği ve destekçiliğini yapan, KÜNİB’in başkanlığı ve sekretaryasını yürüten Ardahan Üniversitesi’nin kısa sürede geliştiğini belirterek, “Ardahan Üniversitesi’nde muhteşem bir kampüs yükseliyor.” diye konuştu. Prof. Dr. İsen’e KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz tarafından şükran plaketi takdim edildi.
Prof. Dr. İsen ve KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz Gazetecilerin Sorularını Yanıtladı
Ayrıca program sırasında Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa İsen ve KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz TRT ve Anadolu Ajansı başta olmak üzere çeşitli yayın kuruluşu temsilcisinin sorularını yanıtladı. Prof. Dr. İsen ve KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz, KÜNİB’in gelecek projeksiyonları çerçevesinde tüm dünyanın dikkatini çekecek nitelikteki “1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı” ve bölgesel-küresel çaptaki diğer projeleriyle ilgili görüşlerini paylaştı.
PROF. DR. İSEN VE KÜNİB BAŞKANI REKTÖR PROF. DR. KORKMAZ TRT’DEN TÜM DÜNYAYA SESLENDİ
Tüm insanlığın geleceği adına tarihi değerlendirmelerin yapıldığı ve önerilerin sıralandığı 1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı’nda Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa İsen ve KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Ramazan Korkmaz TRT Haber kanalına organizasyon yerinden canlı yayın konuğu olarak katıldı. Dünyanın en seçkin dil bilimcileri ve Kafkasya Üniversiteler Birliği (KÜNİB) üyesi üniversite rektörlerinin akın ettiği Ardahan’daki konferansla ilgili konuşan Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. İsen ve KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz önemli değerlendirmelerde bulundu.
KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz: “Gece Vakti Gökyüzünde Yıldızların Birer Birer Söndüğünü ve Birkaç Yıldızın Kaldığını Düşünün…”
Dilin tüm insanlığın bütün kültürel değer, inanç ve tarihsel birikimlerini içinde barındıran büyük bir değer olduğunu belirten KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz, “Küreselleşme dolayısıyla teknolojinin yaygınlaşması ve aşırı kullanılması ve diğer sosyal-siyasi sebepler nedeniyle dünya dilleri giderek azalmakta ve çeşitliliğini kaybetmektedir. Gece vakti gökyüzünde yıldızların birer birer sönmesini ve birkaç yıldızın kaldığını düşünün… Dünyanın ne kadar anlam kaybedeceğini sembolik olarak görürsünüz.” sözleriyle, dillerin birer yıldız misali giderek azalabileceğini ve bu yüzden hayatın anlamını kaybedileceğini özetledi.
Sempozyumun anlam ve önemine değinen KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz, Harvard Üniversitesi, Türk Dil Kurumu, UNESCO ve diğer üniversitelerle birlikte dünyada kaybolma tehlikesi altında yaşayan dillere dikkat çektiklerini vurguladı. KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz, “Her şeyin parayla, savaşla ve silahla halledildiği bir dönemde dünyamızın bu önemli sorununa, dünyanın en önemli bilim insanlarını Ardahan’da buluşturduk.” diyerek, sempozyum insanlığa karşı bir saygı duruşu niteliği taşıdığını ifade etti. KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz, “Umuyorum ki biz bu projeyi, ‘Tehlike Altındaki Diller Araştırma Merkezi ve Tehlike Altındaki Diller Enstitüsü’ kurarak taçlandıracağız.” diyerek sözlerini tamamladı.
Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. İsen: “KÜNİB, Dillerin Yok Olması Riskini Ortadan Kaldıracak Büyük Bir Adım Atmıştır.”
Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa isen, KÜNİB’in bölgesel ve küresel sorunlara çözüm üretmek amacıyla oluşturulan bir birlik olduğunu ve tehlike altındaki dillerle ilgili Ardahan’da yapılan toplantının bu manada önemli olduğunu hatırlatarak, “Dünyadaki tehlike altındaki dillerin en yoğun yaşandığı bölgelerden bir tanesi Kafkasya bölgesidir. Bu bölgede dik dağlar, derin vadiler, ulaşımı engelleyen akarsular vardır. Bu nedenle tarih içinde bölge bir nevi dinler, diller ve ırklar mozaiği olarak teşkil etmiştir. Ama şimdi küreselleşme çağında küçük dillerin çoğunluğunun bölgede ve tabi dünyanın diğer yerlerinde ortadan kalkmakta yahut risk altında olduğunu biliyoruz. İşte Birlik, böyle bir riski bir anlamda bertaraf etmek için uluslararası bu toplantıyı düzenlemiştir.” diye konuştu.
Medyadan Dilbilimcilere Yoğun İlgi
Organizasyonu takip eden TRT başta olmak üzere birçok basın yayın kuruluşu, Organizasyon Düzenleme Kurulu Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Gürkan Doğan ve konferansa katılan dilbilimcilerle de çeşitli röportajlar gerçekleştirdi.
ARDAHAN’DAKİ TARİHİ TOPLANTIDA ÖNEMLİ MESAJLAR
Başkanlığı ve Sekretaryası Ardahan Üniversitesi öncülüğünde yürütülen Kafkasya Üniversiteler Birliği’nin (KÜNİB) insanlık tarihi ve geleceği açısından çok önemli adımlarından birini teşkil eden “1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı”nda önemli tespitlerde bulunuldu. Ayrıca tarihi toplantıda KÜNİB’in çalışmalarına destek mesajları geldi.
14 Ekim 2014 Salı günü ARÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Konferans salonunda başlayan konferansa Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa İsen, Kafkasya Üniversiteler Birliği (KÜNİB) Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, yurt içi ve yurt dışından birçok üniversitenin rektörü ile dünyanın en seçkin 40’tan fazla dil bilimcisi ve çok sayıda ARÜ’lü akademisyen ve basın mensubu katıldı.
Konferansta bir konuşma yapan Organizasyon Düzenleme Kurulu Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Gürkan Doğan, “ ‘Önce yoldaş, sonra yol.’ der Sayın Prof. Dr. Ramazan Korkmaz... Bu birlikteliğimizi ömür boyu taşımanın verdiği kıvançla, organizasyona destek veren herkese teşekkürlerimi sunuyorum” diye konuştu.
“Dilini Kaybeden Halk, Özünü De Kaybeder.”
Samstkhe-Javakheti Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Merab Beridze, dilin esas fonksiyonunun sosyal ilişkileri sağlamak olduğunu belirtti. Dil olmadan insanlar arasında düzenli ilişkilerin yürütülemeyeceğini kaydeden Prof. Dr. Beridze, “Bu bakımdan dilini kaybeden halk özünü de kaybeder.” dedi.
Nahcivan Devlet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Saleh Meherremov, Ardahan’da yapılan konferansın kaybolma tehlikesi yaşayan diller için büyük bir öneme sahip olduğunu bildirdi. Tehdit altındaki diller için Azerbaycan ve Nahcivan’da yapılan çalışmalardan da bahseden Prof. Dr. Meherremov, dillerin korunması için devlet desteğinin şart olduğunu söyledi.
Kırgızistan – Türkiye Manas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sabahattin Balcı, geçmiş zamanlarda Türk dilinin ihmal edildiğini ancak günümüzde bu durumu tersine çevirecek nitelikteki adımların atılmaya başlandığını belirtti. Konferansta Iğdır Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Hakkı Yılmaz ve KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz tarafından Prof. Dr. Balcı’ya şükran plaketi takdim edildi. Ardından Prof. Dr. Balcı, KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz’a Kırgız kültürünün sembolleri olan “Ak Kalpak”, “Kamçı” ve üniversitelerine ait arkeoloji albümünü hediye etti.
Prof. Dr. Yalman: Dünya Nimetleri Gibi Diller De Yok Ediliyor
Harvard Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nur Yalman, KÜNİB’in Harvard ve diğer kuruluşlarla birlikte Ardahan’da organize ettiği konferansın dünyada büyük ses getireceğini söyleyerek, “Toplantının bu yüce Kafkas dağlarının hemen yamacında, insanlık tarihi ve medeniyetlerin en köklü yerinde, yani Ardahan’da yapılıyor olması benim için büyük bir mutluluktur” diye konuştu.
Günümüzde dünya nimetleri gibi dillerin yok edildiğini söyleyen Prof. Dr. Yalman, “Farklı kültürlere ve dillere karşı duygudaşlık yapmak ve onları her zaman sevmek gerekir.” diyerek, tehlike altındaki dillerle ilgili yapılan çalışmayı özetledi. Daha sonra Prof. Dr. Yalman, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Prof. Dr. İsen, KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz ve ARÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Gürkan Doğan başta olmak üzere, tüm katılımcılara ve destekçilere teşekkürlerini iletti. Prof. Dr. Yalman’a Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Filiz Kılıç tarafından şükran plaketi takdim edildi.
TDK’dan KÜNİB’e Tam Destek
Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sinan Kaçalin, kaybolma tehdidi altındaki dillerle ilgili çalışma başlatan KÜNİB’e ve Ardahan Üniversitesi’ne teşekkür ederek, “Türk Dil Kurumu olarak böyle bir çalışmanın içinde olduğumuz için mutluluk duyuyoruz” dedi. Prof. Dr. Kaçalin, tehlike altındaki diller konusundaki çalışmaların merkezileşmesi durumunda, Türk Dil Kurumu’nun bu konuda destek olacağını vurguladı. Prof. Dr. Kaçalin’e Samstkhe-Javakheti Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Merab Beridze tarafından şükran plaketi takdim edildi.
Prof. Dr. Örs: Konferansın Etkisi Dünyada Uzun Süre Devam Edecek
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Derya Örs ise konuşmasında, yeni akademik açılışı ve sempozyum nedeniyle Ardahan Üniversitesi’ni tebrik etti. Öte yandan genel olarak sempozyum kavramının anlam ve önemine değinen Prof. Dr. Örs, “Bu nedenle buradaki toplantının içeriği ve katılımcıların profili çok büyük bir öneme sahiptir. Buraya katılan bilim insanlarının hepsi alanında uzman ve çalışmaları çok değerlidir.” diyerek, konferansın verimliği geçeceğine ve etkisinin çok uzun süre devam edeceğine inandığını belirtti. Ayrıca Prof. Dr. Örs, “bir dil merkezinin kurulması” projesine, kurum olarak destek verebileceklerini bildirdi. Prof. Dr. Örs’e Nahcivan Devlet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Saleh Meherremov tarafından şükran plaketi takdim edildi. Ardahan Valisi Ahmet Deniz, Ardahan’ın tarihten beri birçok kültüre ev sahipliği yapmaya devam ettiğini hatırlattı. Kültürlerin birer zenginlik olduğunu vurgulayan Deniz, “Kaybolan dillerin panzehri sevgi ve hoşgörüdür.” dedi. Vali Deniz’e KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz tarafından şükran plaketi takdim edildi.
TARİHİ TOPLANTIDA TARİHİ KARAR: "DİL ENSTİTÜSÜNÜN TEMELLERİ" ARDAHAN’DA ATILIYOR
İnsanlık tarihi açısından kritik öneme sahip “1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı”, “Tehlike Altındaki Dillere Yönelik Bir Araştırma Merkezi Kurulmasına Dönük Ön Çalıştay” programı ile başladı. 13 Ekim 2014 Pazartesi günü Ardahan Üniversitesi Yenisey Konukevi Toplantı Salonu’nda yapılan çalıştaya dünyanın dört bir tarafından katılan 40 civarı bilim insanı, tehlike altındaki dillerle ilgili tüm insanlığın geleceğini ilgilendiren “bir dil enstitüsünün kurulması” fikrini masaya yatırdı. Ayrıca bilim insanları, tehlike altındaki dillerle ilgili dünyanın çeşitli bölge ve ülkelerinde yapılan çalışmalar, deneyimler ve bilgileri paylaştı.
Türk Dil Kurumu ve Harvard Üniversitesi’nin paydaşlığı ve Ardahan Üniversitesi, Smithsonian National Museum of Natural History – Asian Cultural History Program (and) Recovering Voices, Foundation For Endangered Languages, Living Tongues – İnstitute for Endangered Langues, Türk-Kırgız Manas Üniversitesi, United Nations Educational and Cultural Organization ve UNESCO Milli Komitesi’nin katkılarıyla düzenlenen “1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı” öncesi yapılan çalıştayda ilk sözü Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa İsen aldı.
Prof. Dr. İsen: “Organizasyon, Dünya Çapında Bir Araştırma Merkezinin Kurulmasına Öncülük Ediyor.”
Prof. Dr. İsen, organizasyonun Ardahan Üniversitesi’nde düzenlenmesinin önemli olduğunu belirtti. Prof. Dr. İsen, tehlike altındaki dillerin bir bölümünün Kafkasya Coğrafyasında yer almasının söz konusu organizasyonun önemini daha da pekiştirdiğini söyleyerek, “Dünyada dil çeşitliliğinin en fazla olduğu coğrafya Kafkasya’dır. Böyle bir çalışmanın daha da geliştirilerek tüm dünyaya yayılabilecek bir araştırma merkezinin kurulmasını temenni ediyorum.” diye konuştu. Prof. Dr. Nur Yalman, birçok dilin konuşulduğu Kafkasya’da bu tür bir organizasyonun yapılmasının değerli olduğunu kaydederek, konferans nedeniyle KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Ramazan Korkmaz’a teşekkür ettiğini dile getirdi.
KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz: “Dillere Karşı Duyulan Saygı, Varlığa Karşı Duyulan Bir Saygıdır.”
Çalıştayda bir konuşma yapan KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Korkmaz, insanoğlunun hayatında dilin anlam ve önemine değinerek, “Dil, varlığın evidir. Hayatın hakikatini taşıyan tek unsurdur. Tanrı insana dille ulaşır.” diye konuştu. Öte yandan dünyada 7000 civarında lehçe ve şivenin yüzde 80’inin kaybolma tehdidi altında olduğunu söyleyen KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz, “Özellikle Kafkaslar yoğun olarak tükenmekte olan dillerden oluşur. Bu nedenle Kafkasya’da yaşayıp da bu duruma kayıtsız kalmak mümkün değil. Çünkü dillere karşı duyulan saygı varlığa karşı duyulan saygıdır.” diyerek, ARÜ’de başlayan tarihi organizasyonun gelecek açısından kritik bir öneme sahip olduğunu aktardı. Ayrıca KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz, söz konusu konferansın bir dil enstitüsü kurulmasına öncülük etmesi temennisinde bulundu.
Dünyanın En Seçkin Dil Bilimcilerinden Değerli Öneriler
Toplantıda Gregory Anderson, kaybolan dillerle ilgili bilgi ve belgelerin nasıl toplanacağı hakkında detaylı bilgiler verdi. Ayrıca Anderson, dünya çapındaki çeşitli kurum ve kuruluşların bu konudaki deneyimlerini gündeme getirdi. Gabriela Pérez Báez, “Seslerin Geri Kazanımı” ve “Yaşamın Nefesi” projelerini anlattı. Almanya’da dillerle ilgili bir araştırma merkezinin direktörlüğünü yürüten Bernard Comrie, bu alanda yaptıkları çalışmalarda devletten aldıkları desteklerden söz etti. Ayrıca Comrie, dünyanın birçok bölge ve ülkesinde dillerle ilgili çeşitli projeleri hatırlatarak, bu konuyla ilgili gözlem ve deneyimlerini paylaştı.
Mark Turin, bilginin dünyada dağılımı sorunu ve bu konudaki çözüm yollarına değindi. Bilgisayar destekli bilgilerin işlenmesi hakkında önemli değerlendirmelerde bulunan Turin, bu bağlamda bilginin dijitalleştirilmesi ve web ortamında işlenmesi hakkında çeşitli projelerinden bahsetti. Son olarak Turin, dijital bilgi deposu ve arşivlerinin sürdürülebilir olması için devletten finans desteği alınmasının çok önemli olduğunu kaydetti. Zaman zaman “soru ve cevap” şeklinde yürütülen çalıştayda bilim insanları karşılıklı fikir ve bilgi paylaşımında bulundu.
KÜNİB BAŞKANI REKTÖR PROF. DR. KORKMAZ: DİLLERE KARŞI DUYULAN SAYGI, VARLIĞA KARŞI DUYULAN SAYGIDIR
Başkanlığı ve Sekretaryası Ardahan Üniversitesi tarafından yürütülen Kafkasya Üniversiteler Birliği’nin (KÜNİB) Türk Dil Kurumu ve Harvard Üniversitesi’yle birlikte Ardahan’da düzenlediği “1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı” öncesi Ardahan Üniversitesi’nde yapılan ön çalıştayda KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Ramazan Korkmaz tarafından önemli değerlendirmeler yapıldı.
“Dil, Hayatın Hakikatini Taşıyan Tek Unsurdur.”
13 Ekim 2014 Pazartesi günü Ardahan Üniversitesi Yenisey Konukevi Toplantı Salonu’nda sabah saatlerinden itibaren başlayan çalıştayda konuşan KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, insanoğlunun hayatında dilin anlam ve önemine değinerek, “Dil varlığın evidir. Hayatın hakikatini taşıyan tek unsurdur. Tanrı insana dille ulaşır.” diye konuştu.
“Tehlike Altındaki Dillere Kayıtsız Kalmak Mümkün Değildir.”
Dünyada 7000 civarında lehçe ve şivenin yüzde 80’inin kaybolma tehdidi altında olduğunu söyleyen KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz, “Özellikle Kafkaslar yoğun olarak tükenmekte olan dillerden oluşur. Bu nedenle Kafkasya’da yaşayıp da bu duruma kayıtsız kalmak mümkün değildir.” sözleriyle, KÜNİB’in insanlığın geleceğini yakından ilgilendiren bu konuyla ilgili tarihi bir rol ve görev üstlendiğini dile getirdi.
“Dillere Karşı Duyulan Saygı, Varlığa Karşı Duyulan Saygıdır.”
KÜNİB’in çeşitli kurum, kuruluş ve üyeleriyle Ardahan’da organize ettiği konferansın insanlığın geleceğini yakından ilgilendirdiğini hatırlatan KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz, “Çünkü dillere karşı duyulan saygı, varlığa karşı duyulan saygıdır.” tespitinde bulundu. Ayrıca KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz, söz konusu konferansın bir dil enstitüsü kurulmasına öncülük etmesi temennisinde bulundu.
ARDAHAN’DA İNSANLIK TARİHİNE ÖNEMLİ BİR NOT DÜŞÜLDÜ
Kafkasya Üniversiteler Birliği’nin (KÜNİB), Türk Dil Kurumu ve Harvard Üniversitesi’nin paydaşlığı ve Ardahan Üniversitesi, Smithsonian National Museum of Natural History – Asian Cultural History Program (and) Recovering Voices, Foundation For Endangered Languages, Living Tongues – İnstitute for Endangered Langues, Türk-Kırgız Manas Üniversitesi, United Nations Educational and Cultural Organization ve UNESCO Milli Komitesi’nin katkılarıyla organize ettiği “1. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı”, 13 Ekim 2014 – 16 Ekim 2014 tarihleri arasında Ardahan’da yapıldı.
Ardahan Üniversitesi’nde düzenlenen konferansa Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Mustafa İsen, Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaçalin, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Derya Örsyurt, KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, protokol üyeleri, yurtiçi ve yurt dışından birçok üniversitenin rektörü ile dünyanın en seçkin 40’tan fazla dilbilimcisi katıldı. Konferansta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Doç. Dr. Ayşenur İslam, Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya, bölge milletvekilleri ve rektörlerinin kutlama mesajları okundu.
Somut Projelerin Temeli Atıldı
Yurt içi ve yurtdışından çok sayıda basın yayın kuruluşu temsilcisinin takip ettiği ve yoğun canlı yayın programları gerçekleştirdiği konferansta; dünyadaki yaşayan tehlike altındaki dillerle ilgili sorun alanları, çözüm önerileri, çeşitli projeler ve yapılan diğer çalışmalar masaya yatırıldı. Paul Michael Taylor, Greg Anderson, David Harrison, Mark Turin, Mehmet Ölmez, Nur Yalman, George van Driem, Gabriela Perez Baez, Elisabetta Ragagnin, Lucy Thomason, Lindsay J. Whaley, Johnny Cheung, Tariel Skharulidze, Eser Erguvanlı Taylan gibi isimler tarafından tehlike altındaki diller için somut öneriler gündeme getirildi. Böylece, önümüzdeki süreçte KÜNİB ve paydaş kurumlar tarafından tüm dünyayı kapsayacak nitelikteki ‘bir dil araştırma merkezi’nin kurulması başta olmak üzere, konuyla ilgili çeşitli somut projelerin fikri temeli atıldı.
Prof. Dr. Yalman: “Yaşayan Tehlike Altındaki Diller İçin Ardahan’da Bir Meşale Yakıldı”
Oturum aralarında birçok ulusal ve uluslararası basın - yayın kuruluşu temsilcisinin sorularını yanıtlayan bilim insanları dil çeşitliliği ve zenginliği açısından dikkat çeken ve Kafkasya bölgesinin eşiğinde bulunan Ardahan’da “I. Uluslararası Tehlike Altındaki Diller Konferansı”nın yapılmasının önemli olduğunu belirtti. Harvard Üniversitesi Sosyal Antropoloji Kürsüsü kıdemli öğretim üyesi Prof. Dr. Nur Yalman, “Toplantının seviyesi son derece yüksek… Sunulan bildiriler birbirinden nitelikli… Ayrıca organizasyonun Kafkas dağlarının eteğinde, Türk dünyasının eşiğinde bulunan bir yer olarak Ardahan’da gerçekleştiriliyor olması beni çok mutlu ediyor.” diye konuştu. Öte yandan Prof. Dr. Yalman, dil merkezinin hayata geçirilmesinin gerekliliğini vurgulayarak, “Dil merkezini hayata geçirmek için Birleşmiş Milletler, UNESCO, üniversiteler, Türk Dil Kurumu gibi birçok kurum, kuruluş ve oluşumun yardımı büyük gereklilik arz ediyor. Ayrıca burada yakılan meşale nedeniyle KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz ve Prof. Dr. Gürkan Doğan başta olmak üzere tüm destekçileri ve katılımcıları kutluyorum” dedi.
Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ölmez, dünyada alanında yaptığı çalışmalarla adından sıkça söz ettiren birçok ismin Ardahan’da bir araya gelmesinin, insanlığın geleceği açısından hayati bir öneme sahip olduğunu aktardı.
Prof. Dr. Mark Turin, dünyada özellikle Kafkasya bölgesinde çok çeşitli ve zengin dillerin barındığını hatırlatarak, “Bir dil merkezinin kurulması fikrini çok olumlu buluyorum. Bu tür somut projelere katkı sunabilmeyi her zaman isterim.” ifadelerini kullandı. Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eser Erguvanlı Taylan KÜNİB, Harvard Üniversitesi, Türk Dil Kurumu, UNESCO gibi çeşitli kurumlar tarafından kaybolma tehdidi altındaki diller için Ardahan’da organize edilen toplantının etkisinin uzun süre devam edeceğini bildirdi.
KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz: “Dil Araştırma Merkezini Kurmalıyız.”
Konferansın kapanış programında bir konuşma yapan KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, konferansın verimli geçtiğini belirtti. Ayrıca KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz, konferansın tehlike altındaki diller için somut projelerin öncüsü olabileceğini, “Somut adımlar atmalıyız. Ayrıca Prof. Dr. Nur Yalman hocamızın onursal başkanlığını üsteleneceği dil araştırma merkezini kurmalıyız.” sözleriyle dile getirdi. 34 bildirinin sunulduğu organizasyonun sonunda KÜNİB Başkanı Rektör Prof. Dr. Korkmaz tarafından, organizasyonun düzenleme kurulu başkanlığını yürüten Ardahan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Gürkan Doğan, Prof. Dr. Mehmet Ölmez ve Prof. Dr. Mark Turin’e cübbe giydirilerek birer plaket takdim edildi. Öte yandan programın ardından Ardahanlı âşıklar tarafından mini bir müzik dinletisi gerçekleştirildi. Âşıkların gösterisine katılımcılar tarafından büyük ilgi gösterildi.
